محمدطاها محمودی- با گذشت یک سال و اندی از شیوع ویروس مخرب کرونا در سراسر جهان، باید گفت که از همان ابتدا در راستای شناساندن این ویروس و راه‌های جلوگیری از ابتلا به آن، در رسانه‌های رسمی و غیر رسمی چه در فضای مجازی و چه رادیو، تلویزیون و روزنامه‌ها، در فرم‌ها و قالب‌های متنوع و گوناگون و در مقیاس زیاد، محتوا تولید شد.
این نکته خود موید آن است که طی یک سال و نیم گذشته، مقوله ویروس کرونا، اهرم محوریِ تصمیم‌گیری‌ها، تصمیم‌سازی‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در ابعاد گوناگون و خرد و کلان دولت‌ها و ملت‌ها بوده است. پس از پیدایش covid-19 و تبدیل آن از اپیدمی به پاندمی، مسئولیت‌هایی، نوشته و نانوشته به صُوَر گوناگون بر مردم و حکمرانان در سراسر دنیا بار شد.
بدیهی است که می‌بایست برای مقابله و جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر این ویروس خانمان‌برانداز، عاجلاً چاره‌اندیشی می‌شد و جهت کنترل بحران و رهسپار ساختن آن از یک بحران به معضل، تدابیری اندیشه می‌شد. در ایران نیز پس از گذشت روزهای بیمناک و ابتدایی شیوع کروناویروس و به ثبات رسیدن وضعیت صعودی و نامتعادل همه‌گیری، دولت با تشکیل «ستاد ملی مقابله با کرونا» به ریاست رئیس جمهور، اقدام به سیاست‌گذاری‌های کرونایی نمود.
علی‌رغم تمامی تلاش‌های دولتمردان، نمی‌توان سستی و کاهلی بخشی از بدنه دولت در تامین زودهنگام تجهیزات بهداشتی، کنترل بازار، ارائه تسهیلات کرونایی، عدم یکپارچگی دستگاه‌ها، ناتوانی در قرنطینه عمومی و… را نادیده
انگاشت. با همه این تفاسیر، نباید نقش شهروند مسئولیت پذیر
از نظر دور نگاه داشته شود. آن‌چه که حائز اهمیت
است آن است که مردم، نظر به شرایط ویژه این روزها، نباید از مجموعه مسئولیت‌هایی که بر عهده آن‌هاست سر باز زنند؛ چرا که عواقب انجام یا عدم انجام آن وظایف تاثیری مستقیم در زندگی آنان دارد. تامین هزینه زندگی و نداشتن پشتیبانی دولت یکی از دلایلی است که به حق، بخشی از اقشار جامعه را در قبال رعایت محدودیت‌های کرونایی ناتوان کرده‌است در این میان ضعف ناوگان حمل و نقل عمومی نیز مزید بر علت شده‌است؛ اما «رعایت فاصله اجتماعی» در مکان‌هایی مانند صف عابربانک‌ها، «خودداری از حضور غیر ضرورى در اماکن پر ازدحام»، «استفاده از ماسک» و «خودداری از برگزاری میهمانی‌ها» در چنین شرایطی وظیفه‌ای است برای شهروندان. چنان‌چه به کرات شاهد آن بوده‌ایم که در کنار کاستی‌های دولت، شهروندان نیز از مسئولیت‌ها و وظایف خود سر باز زده‌‌اند و همه ما عواقب وحشتناک آن را نیز در پیک‌های مختلف کرونا دیده‌ایم.
باید توجه داشت که در این شرایط حساس که برای مهار این پاندمی نیاز به هم‌افزایی دولت‌ها و ملت‌هاست، پیدا کردن «پرتقال فروش» و انداختن قصور و تقصیر بر گردن آن دیگری دردی را از کسی درمان نمی‌کند.
بی‌تردید گذر از این بحران در گرو مسئولیت‌پذیری همه ماست و این در حالی است که نه تنها مسئولیت‌پذیری، آن‌طور که بایسته و شایسته است.در جامعه دیده نمی‌شود بلکه حتی این روزها شاهد پدیده‌ای هستیم که می‌توان از آن به «پاندمی مسئولیت‌گریزی» یاد کرد. همانطور که در ابتدای یادداشت به صورت گذرا به بخشی از ضعف‌های ستاد ملی کرونا و مجموعه دولت اشاره شد، باید این نکته را نیز مد نظر قرار داد که ناتوانی دولت‌ها در تامین احتیاجات، نباید مسئولیت‌پذیری ملت را مخدوش نماید. همانطور که مردم در ایام ابتدایی ورود کرونا به کشور با تاسیس کارگاه‌های تولید تجهیزات بهداشتی و کمک خودجوش به خانواده‌های کم بضاعت، جلوه زیبایی از نوع‌دوستی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی را به رخ همگان کشیدند، انتظار می‌رود با رعایت بهداشت فردی و اجتماعی، ایجاد خودمحدودیتی و تمکین از سیاست‌های تعیین شده از سوی ستاد ملی به عنوان مرکز تصمیم‌گیری کنترل این بیماری، در روند کاهش اشاعه این ویروس، چون گذشته موثر باشند.
